ΘΕΟΓΝΙΣ Ο ΜΕΓΑΡΕΥΣ

Μέγαρα, 6ος αιώνας π.Χ.

Γνωμικός ελεγειοποιός. Είχε πολυκύμαντο βίο, γιατί, όντας ευπατρίδης, έζησε τις μεγάλες αναστατώσεις και τους εμφυλίους πολέμους, όχι μόνο των Μεγάρων, αλλά και πολλών ελληνικών πόλεων. Οι αγώνες, ιδιαίτερα στα Μέγαρα, είχαν λάβει άγρια μορφή. Παντού οι δημαγωγοί ερέθιζαν το λαό και τον ξεσήκωναν εναντίον των τυράννων. Έτσι, στα Μέγαρα, ύστερα από την κατάλυση της τυραννίδος του Θεαγένους και την ανάληψη της εξουσίας από τους αριστοκρατικούς, επαναστάτησε ο λαός και εναντίων των, εγκατέστησε δημοκρατία, για να απαλλοτριώσει τα κτήματα των πλουσίων, οι οποίοι διώχτηκαν από την πόλη, και να τα διανείμει στους πτωχούς. Ανάμεσα στους εκδιωχθέντες ήταν και ο ποιητής Θέογνις, ο οποίος, εξόριστος, κατέφυγε στη Σικελία, Βοιωτία, Εύβοια, Σπάρτη, για να βρει παντού φιλοξενία και υποδοχή. Όμως, νοσταλγώντας βασανιστικά την πατρίδα του, πουθενά δεν εύρισκε ευχαρίστηση. Ύστερα από τις περιπλανήσεις αυτές, γύρισε στην πατρίδα του, αναγνώρισε το νέο καθεστώς, όμως ποτέ δε λησμόνησε τα αγαθά που έχασε, ούτε και άλλαξε καθόλου τα αριστοκρατικά του φρονήματα.

Ο Θέογνις έγραψε πολλές χιλιάδες στίχους, με ηθικές παραινέσεις και γνωμικά, αλλά λίγα διασώθηκαν. Τις ελεγείες του τις τραγουδούσαν στα συμπόσια, αργότερα δε τις εισήγαγαν και στα σχολεία, λόγω της γνωμολογίας του ποιητή γύρω από τον καθημερινό βίο.